(D)
วันที่ 23 มีนาคมของทุกปี อาจจะเป็นวันธรรมดาๆ วันหนึ่งสำหรับคนทั่วไป แต่ถ้าคุณเดินทางมาที่จังหวัดตราด คุณจะพบว่าบ้านเรือนแต่ละหลังประดับด้วยธงช้างเผือกอันเป็นธงชาติในสมัยโบราณของประเทศไทย ไม่ว่าจะเดินไปที่แห่งไหน ก็จะพบแต่ธงช้างสะบัดปลิวไสวทั่วเมืองตราด เพราะว่าวันที่ 23 มีนาคมสำหรับชาวตราด เป็น "วันตราดรำลึก"
ย้อนไปเมื่อ 104 ปีที่แล้ว แผ่นดินตราดเคยสูญเสียอิสรภาพ ตกอยู่ใต้การปกครองของฝรั่งเศสเป็นเวลา 2 ปี 6 เดือน 7 วัน โดยวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2446 ธงช้างถูกลดลงจากยอดเสาเพื่อชักธงชาติฝรั่งเศสขึ้นแทน ตามสัญญาระหว่างรัฐบาลไทยกับฝรั่งเศสเพื่อแลกเปลี่ยนดินแดนจังหวัดจันทบุรีที่อยู่ใต้การปกครองของฝรั่งเศสกับดินแดนจังหวัดตราดและเกาะทั้งหลายภายใต้แหลมสิงห์ ลงไปจนถึงเกาะกูด ตลอดจนเมืองประจันตคีรีเขตต์ (เกาะกง)
หลังจากนั้นคือเมื่อ 101 ปีที่แล้ว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำเนินวิเทโศบายทางการทูตทุกวิถีทาง จนได้เมืองตราดกลับคืนมา เมื่อวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ.2449
ฝรั่งเศสทำสัญญาคืนเมืองตราดให้แก่ไทย โดยมีพิธีมอบเมืองตราดอย่างเป็นทางการ กลับคืนมาอยู่ใต้การปกครองของประเทศไทยตามเดิม เมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ.2450 ในวันนั้นธงชาติฝรั่งเศสถูกลดลงจากเสา และได้เชิญธงช้างขึ้นโบกสะบัดเหนือผืนแผ่นดินตราดอีกครั้งหนึ่ง
ชาวตราดเล่าสืบต่อกันมาว่า ผู้คนที่อยู่ในพิธีนั้นได้ลงนั่งกับพื้น แล้วหมอบกราบผืนแผ่นดินตราดอย่างตื้นตันใจว่า ในที่สุด ชาวตราดก็ได้กลับมาอยู่ใต้ร่มธงช้าง และเป็นคนไทยมาจนตราบเท่าทุกวันนี้
ชาวตราดจึงถือเอาวันที่ 23 มีนาคมของทุกปี เป็นวันสำคัญ ในการน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 5 ด้วยการจัดงานฉลองอย่างยิ่งใหญ่ ด้วยความร่วมมือร่วมใจจากประชาชน ทุกอำเภอ ทุกภาคส่วนและทุกเพศ ทุกวัย ด้วยความภาคภูมิใจในแผ่นดินไทย และธงช้าง | 
(
[พ. 23 ก.ค. 2551 - 10:32 น.]